De Hoornaar

De grootste Europese wesp kan tot 3,5 centimeter lang worden. Het zijn grote zoemers, leven met enkele honderden in een nest en zijn zeer luidruchtig, zeer aanwezig en ze roven op alles wat kruipt en vliegt. 

De Hoornaar, akelig groot en bazig. Met hun stoere en tegelijkertijd boze look kijken ze je aan met een blik van wat doe jij hier? Ze worden ook wel de paardenwesp genoemd (Vespa crabro) en worden twee keer zo groot als de meeste andere wespen. Toch, door zijn indrukwekkende lichaamsgrootte en hun luide gezoem is de hoornaar niet agressief. Behalve als men te dichtbij het nest komt of het nest verstoord. Ze steken veel minder snel als de normale (limonade) wesp. Maar mocht de hoornaar je steken dan is het wel een stuk pijnlijker. Het gif is dan weer minder krachtiger. Ze gebruiken hun gif om insecten te doden die ze vervolgens met hun kaken vermalen tot een papje en aan de larve voeren. 

In Nederland komt de hoornaar voornamelijk voor op zandgronden in het Zuiden en Oosten. Het is een typische rover die grote hoeveelheden insecten vangt. Een volwassen hoornaar leeft zelf van verschillende suikerrijke plantensappen en niet van dierlijk materiaal. Ze jagen hoofdzakelijk op vliegen en muggen, plooivleugelwespen, honingbijen en vlinders. Ze vangen naast insecten ook veel spinnen. 

Naast de Europese hoornaar bestaat er ook de Aziatische hoornaar. Deze soorten roven vele malen meer als de Europese hoornaar. Ze vallen nesten van honingbijen aan om ze helemaal leeg te roven. Dit heeft dan ook grote gevolgen voor de populatie honingbijen. 

De Hoornaar geeft niets om regen en vliegen vaak ook ‘s nachts waar ze het gemunt hebben op nachtvlinders. Het is een effectieve insectenbestrijder doordat hij grotere prooien aankan dan de andere wespen. Door zijn pijnlijke steek kent de hoornaar weinig vijanden. Enkele uitzonderingen zijn bijvoorbeeld de wespendief. Een grote roofvogel die in grote delen van Europa voorkomt. Van de wespendief is bekend dat alle hoornaars van een nest worden opgegeten. Waarbij een hele kolonie wordt vernietigd. 

Hoornaars overleven de winter niet. Ze leven slechts één seizoen. Alleen de koningin, die aan het eind van het seizoen wordt geboren overwintert om het volgende jaar een nieuw nest te maken. Zij komt eind april tevoorschijn uit haar winterslaap. 

Deze grote zoemers hebben een slechte naam als het gaat om hun agressiviteit, toch zoeken ze de mens zelden op. Je kunt ze nog tot eind oktober waarnemen. En ondanks hun slechte reputatie zijn ze ook zeer nuttig. Daarom wilde ik deze column besteden aan deze imposante wesp. Om jullie uit te leggen wat hij doet en waarom. Ze leven maar één seizoen, dat is niet lang als je het vergelijkt met een mensenleven. De Hoornaar… wat je ervan denkt is aan jou. Maar geef ook deze stoere bink een kans. Het zijn ook maar gewoon diertjes die leven op deze aardbol. En alles wat leeft heeft een doel, en gun je respect. 

Oké, soms moet je ingrijpen maar daar zijn de meningen over verdeeld. Daar ga ik ook niet op in. Als natuurliefhebber geniet ik net zo van een roodborst als van bijvoorbeeld een hoornaar. Mijn insteek is dan ook, dat het niet allemaal maar meteen dood moet. Soms moet je net iets meer weten over een dier of insect om ze te begrijpen waarom ze zo leven. Een hoornaar rooft om zijn larve te voeren. Deze manier van leven geldt ook voor de mens. Wij bouwen grote slachthuizen om dierlijk voedsel te verwerken. Om het vervolgens met z’n alle smakelijk op te eten. Want ook wij mensen hebben dierlijk voedsel nodig. 

We zijn de laatste jaren minder bekend met de natuur, met de gevolgen van bestrijding. Waardoor we stiekem heel veel kleine diertjes moeten missen. Laat een diertje leven ook al is het een hoornaar of een vlieg. Ze leven net zoals jij op hun eigen unieke manier. 

Met veel liefs, 

De vrolijke stadsvogeladviseur 

Melanie van den IJssel