Onderzoek toont onevenredige gevolgen herverdeling gemeentefonds Gennep

De voorstellen van het Rijk om te komen tot een herverdeling van het gemeentefonds pakken desastreus uit voor de gemeente Gennep. De huidige voorstellen betekenen ruim € 2,5 miljoen minder opbrengst. Dit was aanleiding voor het college een onderzoek uit te laten voeren, waaruit blijkt waarom Gennep zo zwaar wordt getroffen. Het onderzoek maakt duidelijk dat de nieuwe verdeling op drie aspecten tekort schiet voor gemeente Gennep. 

In februari 2021 presenteerde het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) de eerste voorstellen. In juni en augustus zijn deze opnieuw berekend. Van het eerdere nadeel van € 137 per inwoner liep het nadeel nog verder op tot € 150 per inwoner voor gemeente Gennep. 

Het Bureau Economische Argumentatie (BEA) voerde deze zomer een onderzoek uit in opdracht van het college van B&W van de gemeente Gennep. Het onderzoek maakt inzichtelijk wat de elementen zijn die het grote nadelige herverdeeleffect veroorzaken in Gennep.

 Het onderzoek geeft aan dat Gennep zo zwaar getroffen wordt doordat in de nieuwe verdeling geen rekening gehouden wordt met de volgende punten:
1. Gemeenten zonder centrumfunctie die te maken hebben met een stapeling van sociale vraagstukken;
2. Gemeenten die beschikken over een groot aantal zorgbedden, zogenaamde Instellingsgemeenten;
3. Gemeenten met een zwakke sociale opbouw van de bevolking

 In de oude verdeling ontvingen gemeenten met bovenstaande kenmerken, waar Gennep hoog op scoort, hiervoor een bijdrage uit het gemeentefonds. In de nieuwe voorstellen is dat niet meer of in mindere mate het geval. Gennep is de grootste nadeelgemeente op cluster WMO en staat in de top-10 van nadeelgemeenten op het cluster jeugdhulp. 

Op basis van de bevindingen uit het onderzoek is contact gezocht met gemeenten die vergelijkbare kenmerken hebben als Gennep. Hieruit is een initiatief ontstaan gezamenlijk op te trekken om de situatie onder de aandacht te brengen bij de VNG, BZK en de Tweede Kamer. Mede gesteund door het advies van de Raad van Openbaar Bestuur (ROB) (van 19 oktober 2021) plaatsten wij gezamenlijk kanttekeningen bij de voorstellen. De voorstellen zijn niet Datum : 30 november 2021 Ons kenmerk : Contactpersoon : Sonja Wagemans Telefoonnummer : 2 van 2 robuust, niet transparant, niet uitlegbaar en gebaseerd op uitgaven (in plaats van kosten). De oproep is daarom de voorstellen niet met ingang van 2023 door te voeren. 

De ROB spreekt onder meer van overschatting van de centrumfunctie voor stapeling van problematiek. De nieuwe verdeling berust te veel op een systeemwereld; het verdeelmodel is gericht op uitgaven in het verleden. Ook heeft de ROB bedenkingen of het voorstel spoort met de financiële positie gemeenten. 

Het nieuwe kabinet doet de definitieve voorstellen. Voor de gemeente is het van belang dat de zo spoedig mogelijk duidelijk wordt wat deze voorstellen in gaan houden met het oog op het aantreden van de nieuwe colleges. De voorstellen kunnen niet in de huidige vorm worden doorgezet in de ogen van de gemeente Gennep.