De koekoekende koekoek koekoekt er vrolijk op los
De koekoekende koekoek koekoekt er vrolijk op los Foto: Melanie van den IJssel

De Koekoek

Heb jij deze vogel wel eens in het echt gezien? Iedereen kent de koekoek maar weinig mensen hebben deze schuwe vogel van dichtbij waargenomen. Met zijn lange staart en spitse vleugels oogt hij enigszins valkachtig. Vanaf eind april tot juni roept hij vanuit een boomtop, koe-koek, koe-koek. Deze vogel leidt een verborgen leven. Hij voedt zich met insecten, vooral harige rupsen die door de meeste andere soorten vogels wordt gemeden.


De koekoek is een broed-parasiet. Dat betekent dat deze vogel eieren legt in nesten van andere vogelsoorten. Eén ei per nest, wat kan uitlopen tot wel 25 nesten waarin de koekoek een ei legt! Ieder vrouwtje heeft een bepaalde kleur ei, dat lijkt op een ei van de waardvogel. Dit komt heel goed van pas en daarom leggen de koekoeken hun ei in het nest dat het meest lijkt op het ei van de waardvogel. Als het koekoeksjong na 12 dagen uitkomt, duwt hij de eieren of de jongen van de waardvogel uit het nest en wordt vervolgens door zijn pleegouders grootgebracht. Zelfs als de koekoek het nest na 19 dagen heeft verlaten wordt hij nog enkele weken gevoerd door de waardvogel.

Er zijn wel 100 soorten waardvogels in Europa. Zoals bijvoorbeeld de graspieper, de heggenmus, de rietzanger, de witte kwikstaart, de gekraagde roodstaart en de karekiet. De koekoek is een nachttrekker en vliegt vanaf eind juli, begin augustus alweer terug naar tropisch Afrika. De vrouwtjes blijven iets langer en trekken in september terug. De jongen van de koekoek vliegen uit zichzelf helemaal terug naar Afrika. Zijn of haar pleegmoeder heeft ontzettend hard moeten werken om een reus van een kind groot te brengen.

Het koekoeksjong vliegt later zelfstandig naar Afrika


De koekoek is merkwaardig, en misschien te laks in het grootbrengen van hun kroost. Toch heb ik heel veel lof voor deze bijzondere vogel. Helemaal als het gaat om de intelligentie van hun jongen, maar ook de creatie van hun eieren, om een soort ei te creëren wat lijkt op het ei van een waardvogel.

Het geluid dat deze vogel produceert heeft zoveel vibraties wat iedereen meteen herkend. En waardoor meteen herinneringen naar boven komen. Het is een soort dat lange afstanden vliegt, om zijn eitjes te dumpen in nesten van andere vogels, om vervolgens weer verder te gaan. Ieder jaar opnieuw hoor ik de koekoek in de

Maasduinen. En dit jaar was hij keurig op tijd. Op 19 april heb ik uit betrouwbare bron vernomen. Hij heeft zo zijn favoriete plekken, zoals heidevelden en rietkragen. Waar hij graspiepers en karekieten kan zien nestelen. Vaak wordt hij verward met een sperwer of een torenvalk, het is een vrij grote vogel van 32-34 centimeter met een spanwijdte van 55-65 centimeter.

De koekoek is een echte zomergast

Deze merkwaardige vogel is nu aanwezig in de Maasduinen. Het is een echte zomergast. Dus haal je herinneringen op, of zorg voor een paar nieuwe. De koekoek met zijn mooie roep,

zijn markante vertoning en zijn lange kromme snavel. Ondanks zijn schuwe bestaan is het toch een vogel die iedereen kent en waar iedereen het zijne van weet of denkt te weten.

Het is volop lente in de Maasduinen. Alles staat in bloei en alle vogels hebben hun jongen bijna groot. De ene soort verblijft nog verschillende maanden in de Maasduinen, toch, de koekoek heeft zijn bezoek alweer bijna achter de rug. Dus, pak je kans en zorg voor een mooie herinnering voordat hij weer is vertrokken.

Ik hoorde hem vorige week nog in alle vroegte luid roepen, zo nu en dan klinkt er een koekoek in de verte. Ik heb hem verschillende malen gezien, maar nooit echt de kans gekregen om hem goed te fotograferen.

Dan hoor je nu voornamelijk in de morgen en de avond nog de koekoek, opeens merk je op dat hij is verdwenen, dan is hij weer richting Afrika, om daar zijn ding te doen. Om daar zijn markante geluid te vertonen. En zijn het hoofdzakelijk nog de gierzwaluwen die het luchtruim boven de Maasduinen in hun greep hebben.

Koe-Koek, Koe-Koek… Geniet nog maar even voor zolang het nog duurt. Deze geweldige zomergast begint binnenkort aan zijn lange reis, en zal volgend jaar onze Maasduinen weer komen bezoeken.

Met veel liefs, De vrolijke stadsvogeladviseur Melanie van den IJssel