Het goudhaantje is de kleinste Europese vogel
Het goudhaantje is de kleinste Europese vogel Foto: Melanie van den IJssel

Het Goudhaantje

Het goudhaantje genaamd Regulus regulus is een zangvogel uit de familie van Regulidae. Dit kleine schattige vogeltje wordt slechts 8,5 centimeter groot met een gewicht van 4 tot 7 gram. Daarmee is deze vogel, samen met het nauw verwante vuurgoudhaantje de kleinste Europese vogelsoort.


De vogel heeft een tere snavel met een neusopening die bedekt is met veerborstels Het bruingrijsgroene verenkleed is heel dicht met een zwart omzoomde kruinstreep, die bij het mannetje meer oranje en bij het wijfje geel is. Een goudhaantje is monogaam en na een jaar geslachtsrijp. Het vrouwtje kan tweemaal per jaar een legsel produceren, dat bestaat uit 7 tot 11 witte, grijsgewolkte eitjes, die in 12 tot 16 dagen uitgebroed worden. Het met haren en veertjes beklede komvormige nest wordt aan de rand min of meer dichtgetrokken om de warmte binnen te houden.

Het is een zangvogel die vooral te vinden is in naaldbossen met lariksen en sparren. Ook al komen er grote aantallen goudhaantjes

voor in ons land, ze worden in de broedtijd niet vaak gezien. Ze leven namelijk vooral in de toppen van naaldbomen. Hun aanwezigheid wordt meestal verraden door hun liedje van hoge tonen: "zrie-zrie-zrie". Door de hoge tonen zijn ze helaas minder goed te horen voor oudere mensen waarbij het gehoor wat achteruit is gegaan. Ze leven in groepjes en trekken vaak op met mezen.

Goudhaantjes kunnen ontzettend tam zijn

Goudhaantjes kunnen ontzettend tam zijn en vooral in de trektijd als er duizenden in ons land neerstrijken, zijn ze zo met voedsel zoeken bezig dat je ze soms bijna aan kunt raken. Ook in de

Maasduinen zijn ze weer talrijk aanwezig. Hun geluid zorgt ervoor dat je ze meteen herkent. Bij lage dennen sta je vaak oog om oog met dit kleine schattige vogeltje. Ze zijn druk en lijken altijd op zoek te zijn naar voedsel. Ze zijn dol op kleine motten, spinnetjes en bladluizen.

De aantallen goudhaan kunnen fluctueren door strenge winters. De omvorming van sparrenplantages naar natuurlijker (loof)bos is ongunstig voor deze soort, maar de goudhaan geldt niet als bedreigd in Nederland. De goudhaan is geholpen met naaldbomen. Ze brengen in de winter zo nu en dan een bezoek aan vetbollen. Ook speciale vetblokken met 'ingebakken' insecten zijn succesvol bij veel soorten

vogels. De aanwezigheid van enkele sparrenbomen (fijnspar, douglasspar, zilverspar of sitkaspar) vergroten sterk de kans op aanwezigheid van zowel goudhaan als vuurgoudhaan, vooral in de oostelijke helft van Nederland.

Het fotograferen van dit kleine vogeltje vergt tijd en geduld

Dit kleine vogeltje kun je het hele jaar observeren toch vanaf oktober zijn ze massaal in de Maasduinen. Ze foerageren altijd in groepen en gaan van boom naar boom. Soms samen met kool, pimpel of kuifmezen. Ze zijn vliegensvlug en het fotograferen van deze vogeltjes vergt dan ook veel tijd en je moet beslist

geduldig zijn. Het komt heel vaak voor dat ze zomaar voor je neus neerstrijken. Het is een typerend herfstvogeltje waar je vrolijk van wordt.
Hun felgele streep over hun kopje is natuurlijk heel herkenbaar. Het mannetje kenmerkt zich dooreen duidelijke felle oranje veeg in de gele kruinstreep.


Het vuurgoudhaantje is wat minder vaak te zien als het goudhaantje. Ze lijken erg op elkaar maar toch is het verschil door een kenner goed te onderscheiden. Naast de gele kruinstreep geflankeerd door een zwarte zijkruin, heeft de vuurgoudhaan ook nog een spierwitte wenkbrauwstreep, een zwarte oogstreep en daaronder weer een witte veeg. Mannetjes zijn