De Elzenwespvlinder
Het is een hele mond vol ‘Elzenwespvlinder’. En als je hem ziet zullen veel mensen toch een stapje achteruit doen. Laat staan dat als deze vrolijke vriend neerstrijkt op het terras waar je net een fraai borrelhapje hebt besteld, een glaasje wijn, een biertje of gewoon een frisse cola. Dan ken ik mensen die bij het zien van deze bijzondere vlinder, de boel de boel laten en naar huis gaan. En dan heb ik het nog maar niet over de ravage die ze achterlaten.
Dit mooie insect, dat gelijkenis vertoont met een grote en gevaarlijke wesp, is een vlinder. Een nachtvlinder om precies te zijn, een dag-actieve nachtvlinder. En deze bijzondere vlinder heeft een paar bizarre bijzonderheden. Voordat ik daarop terugkom zal ik eerst uitleggen hoe het nu zit met dag- en nachtvlinders, en dan ook nog de verschillen tussen een nacht en een dag actieve nachtvlinder.
Eventjes uitleggen hoe het nou precies zit
Dagvlinders vliegen overdag en nachtvlinders vliegen ‘s nachts. Hoe simpel kan het zijn. Maar zoals ik al zei: er zijn ook nachtvlinders die overdag vliegen en nectar als
hun voedsel opnemen. Dat is natuurlijk wat verwarrend, want hoe weet je nu of je te maken hebt met een dag- of een nachtvlinder.
Nu komen we op het punt hoe je deze twee uit elkaar kunt houden. Je kunt het namelijk zien aan de antennes en de stand van de vleugels. Een dagvlinder heeft namelijk een soort van dun knopje op het einde van zijn antenne een nachtvlinder heeft gedraaide of geveerde antennes. Vooral de laatste zijn prachtig om te zien. De Elzenwespvlinder heeft duidelijke gedraaide antennes. Ook staan zijn vleugels schuin naar achter, in ruststand houdt hij ze vlak boven zijn lichaam. Een dagvlinder heeft zijn vleugels in ruststand vaak haaks op
zijn lijfje staan. Als je eenmaal een beetje weet waar je naar moet kijken heb je het voor een volgende keer meteen in de gaten.
Het bijzondere van de Elzenwespvlinder
Maar nu dan de bijzonder-heden van de elzenwesp-vlinder. Ondanks dat hij er imposant uitziet is hij vrij zeldzaam. En de rups van deze vlinder heeft minimaal twee tot vier jaar nodig voordat hij zich transformeert naar vlinder. Er gaat dus al een geheel leven voorbij voordat hij eindelijk kan vliegen. En als het dan zover is, vlieg hij maar slechts één maand om zich voort te planten. Deze vlinder heeft maar één generatie en strekt
zijn vleugels van halverwege mei tot midden juni.
De waardplant is natuurlijk de els maar zo nu en dan kan hij een berk ook wel waarderen. De familie waar deze mooie vlinder onder valt zijn natuurlijk de wespvlinders. Er zijn namelijk nog veel meer van deze bijzondere soorten vlinders. Echter deze elzenwespvlinder is vrij zeldzaam. In Nederland wordt hij het meest waargenomen in het zuiden en het oosten van het land. Zet een rechte lijn van Tilburg naar Zwolle en rechts daarvan zijn verschillende waarnemingen gedaan. Maar hoe mooi is het dan, dat ook deze prachtige wespvlinder zich heeft kunnen ontpoppen in de Maasduinen?
Op het Eendenmeer om precies te zijn. Alle afgravingen en toestanden die afgelopen maanden hebben plaatsgevonden, waarvan ik zo bang was dat er vele soorten insecten het daglicht niet zouden gaan zien. Dan word ik toch wel heel vrolijk dat deze vlinder met zijn lange reis van rups naar vlinder het toch heeft overleefd.
Jammer genoeg heeft niet alles het gehaald
Ik ben ervan overtuigd dat zeker niet alles het heeft gehaald, maar gelukkig, ook al ziet deze mooie vlinder het daglicht maar voor één maand, is het wel heel erg mooi dat hij voor onze Maasduinen heeft gekozen. En dat we dat bij ons op de kaart mogen bijschrijven. De wespvlinders met hun prachtige vleugels die van glas lijken gemaakt.
In Nederland leven circa 12 soorten wespvlinders
Er bestaan zo’n 12 soorten binnen Nederland. De eitjes worden vaak afgezet op afgezaagde boomstronken of beschadigingen in de bast. De rupsen leven in de stam, de wortels of twijgen. Als de rups is volgroeid vreet hij zich een weg naar buiten en in de opening verpopt hij zich. Ze leven dus niet allemaal echt onder de grond, maar de meeste wel. Met uitzondering van de wespvlinders, waarbij het soms jaren kan duren voordat een larve uiteindelijk een vlinder of een mooie kever wordt.
Kom je bij het verpoten in de tuin een larve tegen leg hem dan terug op dezelfde plek, En graaf hem niet te diep weer in. Het is een heel uitzonderlijk proces hoe deze dieren worden hoe dat ze uiteindelijk willen zijn.
Maar om nog even terug te komen op de elzenwespvlinder. Dat het toch best bijzonder is dat ik deze mooie vlinder op 24 mei in de vroege ochtend mocht waarnemen, naast een kleine groene snuitkever die ik, hoe gek het ook klinkt, als eerste had waargenomen.
Dan maak je toch een klein vreugdedansje, en smaakt dat kopje thee bij thuiskomst net wat lekkerder.
Met veel Liefs,
De Vrolijke Stadsvogeladviseur
Melanie van den IJssel